Μια παθολογία των πνευμόνων, η οποία συναντάται πολύ συχνά στους καπνιστές, είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Με τον όρο «χρόνια» χαρακτηρίζουμε μία νόσο ,η οποία ταλαιπωρεί για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα τους ασθενείς (πάνω από μήνα). Δεν είναι ιάσιμη, δηλαδή, μέσα σε λίγες ημέρες/εβδομάδες. Η αποφρακτική πνευμονοπάθεια αποτελεί μία εκτεταμένη παθολογία των πνευμόνων ,στην οποία οι αεραγωγοί που ανταλλάσουν οξυγόνο-διοξείδιο του άνθρακα στενεύουν.
Υπάρχουν δύο τύποι Χ.Α.Π.
- Χρόνια βρογχίτιδα, έντονη φλεγμονή των βρόγχων που προκαλεί βήχα και βρογχόσπασμο. Η βλάβη είναι αναστρέψιμη
- Το πνευμονικό εμφύσημα* ,εκτεταμένη φθορά βρόγχων-κυψελίδων που προκαλεί σημαντική αναπνευστική ανεπάρκεια και βλάβη στους πνεύμονες.
Τα συμπτώματα και η κλινική εικόνα της ΧΑΠ είναι :
- Βήχας με αποβολή πτυέλων
- Συριγμός κατά την αναπνοή
- Δύσπνοια τόσο κατά την άσκηση όσο και στην ηρεμία
- Αίσθημα σύσφιξης στον θώρακα
Η κλινική εικόνα του ασθενούς με ΧΑΠ περιλαμβάνει κυρίως τη δυσκολία στην αναπνοή και κατά την ηρεμία. Ο ασθενής φαίνεται να «λαχανιάζει» και μόνο στην προσπάθεια να μιλήσει κι έχει μία αίσθηση σαν να μην του φτάνει ο αέρας. Ο ύπνος αρχίζει να γίνεται δύσκολη υπόθεση ,καθώς υπάρχουν επεισόδια υπνικής άπνοιας, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να κοιμούνται με οξυγόνο(σε πιο βαριές περιπτώσεις ΧΑΠ). Η κούραση τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά είναι λογικό επακόλουθο , καθώς έχει σταματήσει να είναι λειτουργικός στην καθημερινότητά του.
Οι αναπνοές του είναι κατά βάση επιφανειακές,με αποτέλεσμα να μην οξυγονώνονται καλά οι πνεύμονες. Αυτό τον βάζει σε έναν φαύλο κύκλο δυσλειτουργιών, όπως καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια, μυϊκή αδυναμία, δυσκολία κατάποσης και απώλειας όρεξης για φαγητό και μια γενικότερη δυσθυμία. Πολλοί ασθενείς υποφέρουν και από κατάθλιψη.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΧΑΠ περιλαμβάνει, κατ αρχάς, την οριστική διακοπή του καπνίσματος και την προσαρμογή του ασθενούς σε μια νέα καθημερινότητα. Πρωτίστως, διενεργούνται μια σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί το μέγεθος της πνευμονικής βλάβης. Η μέθοδος της σπιρομέτρησης αξιολογεί το εύρος των αεραγωγών και κατ επέκταση και τον βαθμό πρόσληψης οξυγόνου.
ΜΠΟΡΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΧΑΠ ΝΑ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ ΠΛΗΡΩΣ;
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν ο ασθενής θα μπορέσει τελικά να επανέλθει πλήρως. Η αλλαγή του τρόπου ζωής των ασθενών σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ειδικών συσκευών οξυγόνου (σε πιο βαριά ΧΑΠ) μπορεί να βελτιώσει την καθημερινότητα του ασθενούς. Ωστόσο , ο βαθμός ίασης και επαναφοράς του ασθενούς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος της φθοράς των βρόγχων. Αν οι βλάβες σε βρόγχους και κυψελίδες είναι τόσο εκτεταμένες, τότε ο ασθενής αντιμετωπίζει μία ΧΑΠ πιο βαριάς μορφής και χρειάζεται αναπνευστική υποστήριξη με ειδική συσκευή.
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ΧΑΠ ασθενών.
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία συμβάλλει στο θεραπευτικό αποτέλεσμα , καθώς παρακινεί τον ασθενή να κάνει κάποιες δραστηριότητες και ασκήσεις χωρίς να μένει αδρανής. Η συνεργασία φυσικοθεραπευτή –ασθενούς ,η εκπαίδευσή του στην εκμάθηση των αναπνοών και η συμμετοχή του σε ήπιες αερόβιες ασκήσεις δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα στην κλινική του εικόνα.
*Το εμφύσημα είναι μία χρόνια πάθηση των πνευμόνων και εκδηλώνεται όταν καταστρέφεται η ελαστικότητα των δομών που ανταλλάσσουν οξυγόνο-διοξείδιο του άνθρακα (κυψελίδων). Οι αεραγωγοί στενεύουν, μαζεύονται φλέγματα και μειώνεται ο αερισμός των πνευμόνων.
Βιβλιογραφία
SC Lareau, B Fahy, P Meek, A Wang – “Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD).” American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 199(1), pp. P1–P2
“Pathogenesis of chronic obstructive pulmonary disease(COPD) induced by cigarette smoke” , M.Hikichi, K.Mizumura,S.Maruoka & Y.Gon:J. Thorac Dis.2019 oct;(Suppl 17)