Ένα από τα πιο εύχρηστα και δημοφιλή εργαλεία διάγνωσης είναι και η ακτινογραφία. Η απλή ακτινογραφία (Α/Α) ,η μαγνητική (MRI) και η αξονική τομογραφία (CT) έχουν ξεχωριστή χρήση και αξιοποιούνται σήμερα στη διάγνωση και διαφοροδιάγνωση πολλών ασθενειών και παθήσεων. Από μόνες τους, λοιπόν, δεν μπορούν να μας διαφωτίσουν για την ακριβή παθοφυσιολογία μιας ασθένειας αλλά μπορούν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη μιας νόσου και τις επιπτώσεις της στους ιστούς.
Πού μας βοηθάει το κάθε είδος ακτινογραφίας;
Η απλή ακτινογραφία(Α/Α) μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για την κατάσταση των οστών και κάποιων εσωτερικών οργάνων (π.χ. των πνευμόνων).Με μια Α/Α μπορούμε να διαπιστώσουμε ένα κάταγμα, μια αρθρίτιδα, έναν καρκίνο πχ στα πνευμόνια, μια βρογχοπνευμονία κά. Δεν μπορούμε,ωστόσο, να διακρίνουμε πολλές λεπτομέρειες. Είναι από τις τρεις απεικονιστικές μεθόδους και είναι πιο εύκολο να πραγματοποιηθεί.
Η Α/Α διενεργείται με την χρήση ακτίνων Χ και γι’ αυτό δεν συνίσταται να εφαρμοστεί σε πολύ κοντινά χρονικά διαστήματα (εκτός κι αν είναι απόλυτη ανάγκη).
Η αξονική τομογραφία (CT) διαιρεί σε εγκάρσιες τομές(σαν φέτες δηλαδή) την προς εξέταση δομή. Μπορεί να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για μαλακούς ιστούς (π.χ. εσωτερικά όργανα και μυς), αιμοφόρα αγγεία και οστά. Δίνει πολύ περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με την Α/Α και κάποιες φορές προτιμάται περισσότερο και από μια μαγνητική τομογραφία. Μία CT αξιοποιείται :
- στη διαφοροδιάγνωση λοιμώξεων ή όταν θέλουμε να διαπιστώσουμε την πορεία ίασης ενός κατάγματος ή μιας μυϊκής θλάσης
- για να εντοπιστεί η θέση μαζών ή όγκων(καρκίνοι)
- σε διαδικασίες που χρειάζονται καθοδήγηση, όπως χειρουργικές επεμβάσεις και βιοψίες
- αξιολόγηση εσωτερικών τραυματισμών ή αιμορραγιών
Από άποψη έκθεσης ακτινοβολίας ,τα επίπεδα είναι αρκετά υψηλά, για αυτό και δεν γίνεται συστηματικά (πρέπει να παρέλθουν κάποιοι μήνες , για να επαναληφθεί).
Η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι η λεπτομερέστερη απεικονιστική μέθοδος και μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για:
- την έκταση ενός τραυματισμού π.χ. διάστρεμμα
- την πορεία μιας μετάστασης καρκίνου
- την επούλωση ιστών π.χ. κάταγμα
- την ύπαρξη ή όχι δισκοπάθειας και οποιασδήποτε δυσλειτουργίας της σπονδυλικής στήλης
- Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
- έγκαιρη διάγνωση της νόσου Alzheimer ή σκλήρυνσης κατά πλάκας
Παρ’ όλο που αποτελεί μία από τις ακριβότερες απεικονιστικές μεθόδους, πολλές φορές είναι η μόνη που μπορεί να καταδείξει με περισσότερη ακρίβεια την πορεία και την έκταση μιας βλάβης.
Τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που εφαρμόζονται ,για την πραγματοποίηση MRI είναι πιο φιλικά σε σχέση με τα επίπεδα ακτινοβολίας των άλλων απεικονιστικών μεθόδων(Α/Α και CT) και μπορεί να πραγματοποιηθεί συχνότερα αν είναι αναγκαίο.
Άρα πότε χρειάζεται να κάνω μια ακτινογραφία/τομογραφία;
Κάθε απεικονιστική μέθοδος αξιοποιείται, για να συμπληρωθεί η κλινική εξέταση που συμπεριλαμβάνεται στο ιστορικό του ασθενούς. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί από μόνη της διάγνωση ούτε μπορεί να μας πει με ακρίβεια τι πάθηση έχουμε. Για να γίνει η ακριβής διάγνωση μιας ασθένειας χρειάζονται και άλλοι παράγοντες ,όπως ένα λεπτομερές κλινικό ιστορικό. Πολλές φορές μία ασθένεια μπορεί να διαγνωστεί μόνο με την κλινική εξέταση. Ωστόσο, για να είναι και οι γιατροί πιο σίγουροι ο ασθενής παραπέμπεται για κάποια από τις τρεις απεικονιστικές μεθόδους.
Η παραπομπή για ακτινογραφία ,μαγνητική ή αξονική τομογραφία γίνεται σε συνεννόηση με τον ιατρό, τον φυσικοθεραπευτή και τον ίδιο τον ασθενή με σκοπό την αποτελεσματικότερη αποκατάστασή του. Μπορεί να επηρεάσει ως έναν βαθμό το πλάνο θεραπείας χωρίς όμως να το καθορίζει(εκτός από παθήσεις ,των οποίων η πορεία πρέπει να παρακολουθείται απεικονιστικά, για να προχωρήσει μια θεραπεία). Σε καμία περίπτωση το πόρισμα μιας μαγνητικής, μιας αξονικής ή μιας Α/Α δεν είναι η απόλυτη διάγνωση για μια πάθηση, νόσο ή ασθένεια.
Και για μένα που είμαι κλειστοβοφικός;
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται δυσάρεστα όταν χρειάζεται να μπουν μέσα στον τομογράφο για τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας .Οι παραδοσιακοί τύποι τομογράφων πραγματοποιούν τη διαδικασία σε μεγάλο χρονικό διάστημα, με πολύ θόρυβο και σε αρκετά στενό εξεταστικό περιβάλλον δημιουργώντας ένα αίσθημα κλειστοφοβίας στον εξεταζόμενο. Τα σύγχρονα διαγνωστικά κέντρα έχουν αρχίσει να προσαρμόζουν την εξέταση στις ανάγκες των ασθενών γι’αυτό και χρησιμοποιούνται πλέον και ανοιχτοί τομογράφοι με επίσης υψηλή ακρίβεια στα αποτελέσματα σε σχέση με τους κλασικούς τύπους τομογράφων.
